نگاهی به سهم ایرانیان در زمینۀ تألیف متون عربی در قدیم و تصحیح آن‌ها در قرن اخیر

پس از پیدایش تمدن اسلامی، دانشمندان ایرانی که در شکل‌گیری آن نقش مهمی داشتند، آثار خود را به زبان‌های عربی و فارسی نوشتند. برخی از این آثار را دانشمندان دیگر از فارسی به عربی یا بالعکس ترجمه کردند و در مواردی هم خود نویسندگان به ترجمه یا تألیف دو بارۀ اثر خویش به زبان دیگر، پرداختند. از سوی دیگر، در عصر حاضر، پژوهشگران متون اسلامی به هنگام تصحیح متون از ترجمه‌های آن‌ها نیز بهره گرفته و بدین‌ترتیب بر دقت و کیفیت کار افزوده‌اند. در این مقاله پس از اشاره به سهم دانشمندان ایرانی در حوزۀ تمدن اسلامی و آثار آن‌ها، نمونه‌هایی از ترجمه‌های یاد شده معرفی خواهند شد. در ادامه بحثی در بارۀ برخی از تلاش‌های پژوهشگران ایرانی در تصحیح متون و جایگاه آن‌ها در تحقیقات اسلامی و ایرانی مطرح می‌شود و نمونه‌هایی از استفادۀ مصححان ایرانی از ترجمۀ متون در تصحیح متن (به‌ویژه در شناسایی افتادگی‌ها یا قرائت‌های دشوار) نیز ارائه خواهد شد.